جاده زمینی: انواع و مراحل ساخت
جاده زمین چیست؟
جاده زمینی: انواع و مراحل ساخت، هنگامی که پی و سطح فرسوده جاده از یک یا دو لایه فشرده از یک خاک معمولی یا خاک تثبیت شده تشکیل شده باشد، به این جاده “جاده زمینی” می گویند.
انواع جاده های زمینی:
به طور عمده دو نوع جاده خاکی وجود دارد:
• جاده زمینی معمولی
• جاده زمینی تثبیت شده
جاده زمینی معمولی:
هنگامی که شالوده و سطح فرسوده جاده توسط یک یا دو لایه فشرده از خاک طبیعی موجود در امتداد مسیر جاده ساخته می شود، به این نوع جاده به عنوان جاده معمولی زمین گفته می شود.
جاده زمینی تثبیت شده:
زمانی که شالوده و سطح ساییدگی جاده توسط یک یا دو لایه متراکم خاک تثبیت شده ساخته شود به آن جاده زمین تثبیت شده می گویند.
اصطلاحات مختلف مورد استفاده در ساخت جاده زمینی
۱- وام گرفتن:
چاله های قرض چیزی نیست جز چاله هایی که داگ در امتداد مسیر جاده حفر کرده است. آنها معمولاً برای استفاده از مواد خاکی موجود در گودال ها برای ساخت خاکریز جاده ها حفر می شوند، گودال های قرضه باید همیشه در فاصله ۵ متری از پنجه خاکریز حفر شود.
۲- بانک های خراب:
بانک های فساد معمولاً از خاک حفاری شده در کناره های برش ساخته می شوند، آنها به طور کلی به موازات تراز جاده ساخته می شوند، ارتفاء بانک اسپویل نباید کمتر از ۱.۵ متر باشد، باید دقت شود که آنها در فاصله ۳ متری لبه بالایی برش ساخته شوند.
۳- سرب:
در زمان ساخت جاده خاکبرداری می شود تا از آن برای ساخت و ساز استفاده شود، فاصله افقی بین زمین حفاری شده و محل قرارگیری آن خاک حفاری شده سرب نامیده می شود، به طور کلی در محل، ۳۰ متر سرب به عنوان اولیه در نظر گرفته می شود که پیمانکاران هیچ گونه پرداخت اضافی دریافت نمی کنند.
۴- بالابر:
بالابر فاصله عمودی بلند کردن خاک حفاری مورد نیاز برای ساخت و ساز است، به طور کلی در محل، ۱۵ متر آسانسور به عنوان اولیه در نظر گرفته می شود که پیمانکاران هیچ گونه پرداخت اضافی دریافت نمی کنند.
۵- متعادل کردن کار زمین:
حفاری خاک برای فرآیند ساخت و ساز مورد نیاز است اما در عین حال متعادل سازی کار زمین نیز توصیه می شود، نباید تفاوت زیادی در زمین حاصل از برش به زمین مورد نیاز برای پر کردن وجود داشته باشد، برای به حداقل رساندن این تفاوت، انتخاب مناسب گرادیان مورد نیاز است.
رویه ساخت و ساز کار زمین
برای ساخت جاده خاکی فقط ۲ ماده مورد نیاز است. خاک طبیعی یا خاکی که در محل موجود است و در صورت نیاز برای شرایط داده شده، تثبیت کننده مناسب است.
۱- ابتدا بررسی مناسب از محل انجام می شود. انتخاب منطقه برای قرضه چاله ها در خارج از زمین با جاده خاکی نگهداری می شود. خط مرکزی ثابت است و میخ ها برای مرجع مشخصات عمودی جاده رانده می شوند.
۲- قبل از حفاری محل به طور کامل از بوته ها، درختان، چمن و سایر مواد آلی تمیز می شود.
۳- پس از انجام مراحل خاکبرداری، زیرگرید جاده آماده می شود، دارای کامبر کافی و شیب مناسب است، به طور کلی ضخامت ساخت روسازی تعیین کننده عمق زیر درجه است.
۴- پس از آماده سازی زیرگرید با عملیات نورد به کمک غلتک ها به درستی متراکم می شود، برای تراکم مناسب همراه با عملیات نورد مقدار کافی آب پاشیده می شود.
۵- پس از تراکم، لایه دیگری از خاک دانه بندی شده پس از پاشیدن آب گذاشته می شود، ضخامت این لایه بین ۸-۱۲ سانتی متر نگه داشته می شود.
۶- پس از انجام کار نهایی، کمبر جاده خاکی به درستی بررسی شده و در صورت مشاهده ایراد باید اصلاح شود.
۷- پس از احداث جاده خاکی باید به مدت ۴-۵ روز با مقدار کافی آب درمان شود.
۸- پس از عمل آوری مناسب، جاده خاکی حداقل به مدت ۳ روز خشک شده و سپس برای تردد باز می شود.
اقدامات احتیاطی در هنگام ساخت جاده زمینی انجام شود
۱- کمبری که در ساخت این جاده ارائه می شود باید بسیار شیب دار باشد یعنی مقادیری بین ۱ در ۲۰ تا ۱ در ۳۳ اتخاذ شود.
۲- برای جلوگیری از فرسایش خاک در اثر آب باران، حداکثر شیب ۱ در ۲۰ باشد.
۳- برای دفع آب باران، ارتفاع خاکریز باید بالای ۶۰۰ میلی متر باشد.
مزایا
• ساخت جاده خاکی فرآیندی سریع است.
• انتخاب مناسب شیب، کار خاکی متعادلی را ایجاد می کند.
• در آینده اگر قرار باشد نوع دیگری از جاده در جاده خاکی موجود احداث شود، زیرسازی خوبی خواهد داشت.
• فرآیند کلی نسبتا ارزان تر از سایر انواع جاده است.
معایب
• این جاده ها فقط برای ترافیک سبک مفید هستند، اگر برای ترافیک سنگین مجاز باشد نمی تواند طول عمر جاده را حفظ کند.
• این نوع جاده به سرعت فرسوده می شود و تعمیر و نگهداری آن کمی هزینه بر است.
• این نوع جاده ها را نمی توان ساخت و یا در مناطقی که باران های موسمی در آن ها اوج می گیرد یا مناطقی که بیشترین بارندگی دارند، بی ارزش خواهد بود، زیرا بارندگی های مداوم و بیش از حد این نوع جاده ها را از بین می برد.