کاربرد بتن غلتکی
در ادامه مقاله قبلی….
دامنه کاربرد بسیار وسیع را می‌توان نام برد:
- جاده‌ها و خیابان‌های اصلی و فرعی و آزاد راه‌ها
- باند پرواز و آشیانه هواپیما
- کف سالن‌ها و محوطه‌های صنعتی و انبارها
- باراندازها
- جاده معادن
- پیاده‌روها
- ورزشگاه‌ها و پیست اتومبیل‌رانی
- کف نمایشگاه‌های صنعتی و تجاری
- محوطه‌های تجاری
- بنادر اسکله‌ها
- دامداری‌ها
- سردخانه‌ها
- جاده‌های شیب‌دار
- لوپ‌ها
- میادین
- دورها
- پل‌ها
- سدها
- کف ترمینال‌ها ایستگاه‌های اتوبوس و کامیون (گاراژ)
مزایای بتن غلتکی
- فنی و کاربردی:
- تامین نیازهای مقاومتی
- دوام و امکان بارگذاری بیشتر روسازی
- همچنین حساسیت کمتر بتن نسبت به مواد شیمیایی مانند: بنزین، گازوئیل و نیز مواد خورنده
- عملکرد بهتر در شرایط محیطی با دمای بالا
- نداشتن مشکلات ناشی از نشست
- اقتصادی:
- در صورت استفاده از رویه‌های بتنی بطور متوسط هزینه‌های ساخت، بهره‌برداری و نگهداری ۲۵ تا ٪۵۰ نسبت به رویه‌های آسفالتی کاهش می‌یابد.
- کاهش هزینه‌ها به صورت کلی به علت کاهش هزینه ساخت ناشی از قیمت کمتر مصالح مصرفی می‌باشد.
- کاهش هزینه‌های تعمیر و نگهداری و ترمیم در دوره بهره‌برداری
- کاهش هزینه‌های بهره‌برداری نظیر استهلاک وسایل نقلیه و تایرها
- زمان صرف شده برای سفر
- هزینه تصادفات به دلیل عملکرد ناقص رویه
- هزینه مصرف سوخت
- افزایش طول عمر
- کاهش هزینه تجدید رویه
- سرعت اجرا و کاهش هزینه زمان:
روش اجرای سریع RCCP در مقایسه با بتن معمولی باعث کاهش قابل ملاحظه هزینه‌ها می‌گردد.
کاهش زمان اجرا علاوه بر مسائل فنی سبب ایجاد یک مزیت اصلی بنام اقتصادی شدن طرح در تعامل با زمان می‌گردد.
- زیست محیطی:
یکی از اصول اساسی در ساخت بتن غلتکی بهره‌وری کامل از مصالح طبیعی در دسترس و منابع قرضه محلی است.
به دلیل صرفه‌جویی در بکارگیری مصالح در لایه‌های بتنی آسیب کمتری به منابع طبیعی و محیط زیست وارد می‌گردد.
استفاده از رویه‌های بتنی سبب کاهش برداشت از منابع نفتی و نیز جلوگیری از ورود این مواد به عنوان ضایعات به محیط زیست می‌گردد.
با در نظر گرفتن مشکلات و خرابی‌های رویه‌های آسفالتی و تجارب عمومی در این خصوص باید سعی نمود تا در شروع استفاده از رویه‌های بتنی، ذهنیت عمومی نسبت به کارایی و مزایای این نوع رویه‌ها تضییع نگردد.
محاسن استفاده از بتن غلتکی به جای آسفالت
- با توجه به افزایش قیمت قیر طی سال‌های اخیر و احتمال افزایش قیمت آن در آینده روسازی بتنی بسیار مقرون به صرفه‌تر از آسفالت هستند.
- در صورتی که زیرسازی در لایه‌های سابگرید و ساب بیس از تراکم خوبی برخوردار باشد روسازی بتنی را می‌توان بر روی هر کدام از این لایه‌ها اجرا کرد.
- استفاده از مشتقات نفتی از جمله قیر باعث آلودگی محیط زیست می‌شود.
- نصب و جابجایی دستگاه بچینگ (بتن ساز) در مقایسه با کارخانه آسفالت آسان‌‌‌تر و کم هزینه‌تر است.
- حساسیت کم به روغن‌های ریخته شده مثل گازوییل و مواد خورنده در محوطه‌های صنعتی.
- بزرگترین حسن این روسازی هزینه پایین آن در نگهداری و راه‌داری بعد از اجرا است، که این هزینه تقریباً ده برابر کمتر از آسفالت است.
- در معابر عمومی شهری که احتمال ایجاد برش‌های متفاوت توسط سازمان‌های مختلف از جمله آب، برق، گاز، مخابرات، فاضلاب و … وجود دارد.
در صورت استفاده از این روسازی بعد از اتمام عملیات اجرایی و حفاری آنان به سادگی قابل مرمت و بازسازی است.
احتمال نشست کردن و خرابی آن بسیار پایین است.
- عمر مفید بتن حداقل ۲ تا ۳ برابر آسفالت است.
- هزینه‌های اجرای این روسازی نسبت به آسفالت به خصوص در مورد نگهداری و مراقبت بعد از اجرا بسیار پایین‌تر و مقرون به صرفه‌تر است.
معایب و مشکلات استفاده از روسازی بتن غلتکی
استفاده از RCC در روسازی مشکلات و معایبی نیز دارد که می‌توان آنها را چنین برشمرد:
- در راه‌های با ترافیک سنگین
- بدست آوردن بافت سطحی مناسب برای جلوگیری از لغزش، خیلی دشوار است.
- صاف کردن سطح RCCP دشوار است.
- با توجه به اینکه عملکرد مطلوب RCC به تغییرات رطوبت لازم برای حصول به تراکم کافی، حساس است.
لذا به اجرای دقیق و کنترل نمودن بهنگام ساخت نیاز دارد.
- کمبود اطلاعات مربوط به عملکرد طولانی مدت، عامل موثر دیگری در استفاده نکردن آن در بعضی کشورها است.
RCCP با توجه به آنکه روی زمین متراکم می‌شود، زمین زیرین در انسجام (قوام) بتن تازه و اندرکنش آن بر درجه تراکم RCCP می‌تواند موثر باشد.
لذا رفتار آن در طی فرآیند تراکم می‌تواند متفاوت با تراکم خاک باشد.
مقاومت رویه بتنی غلتکی
مقاومت فشاری با نسبت آب به سیمان پایین و صفر بودن اسلامپ از ۱۵۰ تا ۳۰۰ کیلوگرم بر سانتی‌متر مربع که در شرایط عمل آوری و با مرغوبترین مصالح به دست آمده است.
وزن بارهای سنگین ترافیکی به ویژه در محل شیب‌ها، دورها، بارهای ترافیکی و ایستگاه‌های سنگین را به راحتی تحمل می‌کند.
صلبیت:
صلب بودن و عدم تغییر شکل در برابر بارهای وارده و ضربات ناشی از سقوط اجسام سخت.
سازگاری RCC با شرایط آب و هوایی:
دوام بلندمدت نسبت به آسفالت قیری در مناطق گرمسیر و معتدل با توجه به اینکه در برابر افزایش دما مقاوم بوده و هیچگونه تغییر شکلی در آنها ایجاد نمی‌شود.
در مناطق سردسیر رویه بتنی به خاطر جذب آب پایین و مقاوم بودن در برابر سیکل‌های یخبندان در مواجه با آسیب‌های احتمالی ایمن و مقاوم است.
اجرا و بهره‌برداری زود هنگام RCC:
سرعت بالای اجرا و سهولت نگهداری و قابلیت بهره‌برداری زود هنگام حتی در مواقع اضطراری
سازگاری RCC با محیط زیست:
رویه بتنی به خاطر نفوذناپذیری مواد متشکله آن به بافت مصالح و طبیعت، به عنوان رویه سازگار هیچگونه مشکل زیست محیطی در محدوده کاربردی خود ندارند.
تا پایان دوره دوام مواد و مصالح متشکله آن به عنوان بخشی از طبیعت تعریف می‌شود.
رنگ خاکستری و خنثی، ضریب جذب دمای مناسبی دارد و این به خاصیت پایین آوردن دمای محیط کمک می‌کند.
معایب رویه‌های بتنی در مقایسه با لایه‌های آسفالتی
هزینه اولیه ساخت روسازی بتنی در مقایسه با روسازی آسفالتی بیشتر است.
اجرای تعمیرات و عملیات ترمیم در روسازی بتنی مشکل‌تر است.
وجود درز انبساط بعنوان یکی از نقاط ضعف رویه‌های بتنی محسوب می‌گردد.
کـه در تشـدید خرابی‌ها و تخریب بتن نقـش مهمی دارد به نحوی که مشکل نگهداری و مرمت محل درز انبساط به لحاظ پکیدن بتن وجود دارد.
بروز پدیده پامپینگ و خارج شدن مصالح ریزدانه از محل درزهای انبساط در صورت عدم استفاده از مصالح زهکش بعنوان یکی ازضعف‌های روسازی بتنی محسوب می‌گردد.
دانش فنی و تجربه ساخت روسازهای آسفالتی درمیان پیمانکاران در مقایسه با روسازی‌های بتنی بسیار بیشتر اسـت.
از ایـن رو اجرای رویه‌های بتنی بدلیل نیاز به ماشین‌آلات پیشرفته و جدیدتر و عدم مهارت‌های فنی و تجربه‌های عملی مشکل‌تر است.
نتیجه‌گیری
پس از ذکر معایب آسفالت قیری و مزایای بتن غلتکی لازم است بدانیم که اولین گام‌ها برای جایگزینی برداشته شده و نمونه‌ای برای ارزیابی و استناد اتفاق افتاده است.
بیش از ۴۰ سال است که شیوه تولید، استفاده و مزایای بتن غلتکی در دانشگاه‌های ما تدریس می‌شود.
نیروی متخصص و آگاه در این باره در کشور تربیت شده است و همه شرایط و امکانات فراهم است.
اما هم چنان از آسفالت قیری استفاده می‌شود.